MUŞKARA’DAN NEVŞEHİR’E BİRKAÇ ANEKTOD

     Özellikle de Rum ve Ermenilere. Konar göçer Türkmen aileleri kalıcı olmaları için iskan, toprak ve hayvan vererek onları toplamış ama hepsi hayvancılıkla meşgul oldukları için esnaf, sanatkar ve okur-yazar kısmı gayri Müslümlerden oluşturulmuş. Ama paşa buna da bir akılcı çözüm getirmiş, esnaflardan, sanat erbaplarından ve memurlardan akıllı ve okur-yazar Müslüman- Türk gençlerden en az iki tanesini yetiştirmek şartı koymuş      O günlerden bazı detaylar:    Damat İbrahim Paşa Nevşehir’in eğitim sorununu halletmesi için çok önemli bir adım atar ve Darül-funun’dan (İstanbul Üniversitesi) o dönemin en ünlü müderrisi (profesörü)  Künevizade Künevi Çelebi efendiyi Nevşehir’e yollar ve eğitim konusunda sınırsız olanak sunarak okulların açılmasını sağlar.   1820-1920 yıllarını kapsayan ve Karamanlıca yazılan “Nevşehir Mektepleri” kitabının 10. Sayfasında 1720- 1730 yılları arasında Nevşehir’e davet edilen gayri Müslümlerin nerelerden geldiğini ve kimler olduğunu şöyle açıklıyor.(isimleri de yazılıdır) Fertek, Farasa, Salanda, Misti, Gölcük, Tırhan, Suvermez, Andaval, Til, Melakopi,  buralardan toplam 1000 in üzerinde aile Nevşehir’e iskan için gelmişler.  O yıllarda en büyük sorun su olmuş. Damat İbrahim Paşa’nın getirttiği su kale bölgesine yerleşen Rum halkın ihtiyacına cevap veremez olunca. O yıllarda Nevşehirlinin “Küçük Keyiş” dediği Papa Georgios, Güvercinlik mevkiinden kanallar açtırarak su getirtmek istemiş. Bunun için izin padişahtan ferman alması gerekiyordu ki işte o da Nevşehir’den İstanbul’a kadar yayan yürüyerek ve yolda rastladığı Rum ahaliden bağışlar toplayarak İstanbul’a kadar gidip Padişah’tan fermanı almış. Aynı kaynağın yazdığına göre alınan fermanda “ Suyun geçeceği yol velevki hamile kadının karnına isabet olursa dahi delinip geçilsin” diye bir ibare de varmış. Çoluk çocuk ve yüzlerce amele 3 yıl çalışarak Güvercinlik mevkiden adam boyu kanallar açmak suretiyle jale mahallede 11 çeşmeye su taşımışlar.   Müslüman, Rum ve Ermeni ahali 1892 yılına kadar Damat İbrahim Paşa’nın yaptırdığı hamamı ortak kullanmışlar ama daha sonra çıkan anlaşmazlıklar ve kadınlara verilen rahatsızlıklar nedeniyle 2 hamam daha yapılarak dinen birbirinden farklı halk ayrı hamamları kullanır olmuş.   Göre hakkında da ilginç bilgiler var. Göre ile ilgili G. Mauridis adında bir yazar burada bulunan bir taşın üzerindeki yazıya istinaden adının FINİTA olduğunu söylüyor. Lakin bunun doğruluğu tasdik edilmemiştir.  Bir rivayet göre halkın tamamına yakını Müslümanlığı benimsedikten sonra kiliseleri yıkmışlar ama bir ne olur ne olmaz diyerek de bir tane kiliseye dokunmamışlar.   Zincidere manastırında bulunan bir belgede  Damat İbrahim Paşa İstanbul’a gidince bir müddet Sinasoslu havyar tüccarı Hacı Serafim Tatnturcuoğlu’nun yanında kalarak burada okur yazarlık ve yabancı dil eğitimi aldığını yazmaktadır.