BAY-AN

Kadına bizim toplumumuzdan daha fazla sıfat takan millet ver mıdır bilmiyorum.

Aklıma gelenler… Hatun, Kadın, Hanım, Bayan, Hanımefendi, Begüm, Banu, Avrat, Dişi, Kız, Dilber, Ahu, Karı, Yosma, Sürtük, Şıllık, Kaltak, Eksik etek, kaşık düşmanı... ve daha pek çok isim, sıfat ya da yakıştırma. Daha ağırları da var ama yazmaya utanıyorum.

Niye?
Niye bu kadar hak edilmeyen sözlere layık görüldü kadınlar. Bunun sosyolojik ve toplumsal çok değişik yanları var. Bunu burada konuyu en az bilen biri olarak yazmaya kalksam sayfalar dolar ki bir de işin erbabına yani psikolog, sosyolog ve/veya toplum bilimcilere sorsanız kitaplar yazılır.

Sevindirici bir nokta, yüzyıllar boyunca ikinci sınıf vatandaş gözüyle görülen, horlanan, toplumda yeri erkeğin beş metre arkasında olan, şairin dediği gibi “soframızdaki yeri öküzümüzden sonra gelen” “ana” vasfı hiç önemsenmeden berdel verip, başlık sayıp alınıp satılan kadınlardan, bugün sadece bayan mı demeli kadın mı demeli noktasına gelebilmek de çok önemli bence. Tartışmaları, yazılanları okuyorum okudukça eskiden verilen önemsizliğin yanında bugün sadece kadın mı demek lazım bayan mı meselesini konuşmak sizce de müthiş bir ilerleme değil mi?

Esasen hiç tartışma gerektirmeyen bir konudur çünkü sözcükler üzerinde birazcık düşünüldüğünde ne denmesi gerektiği gün gibi aşikâr çıkar ortaya. Bayan kelimesi unvan sıfatıdır, bay kelimesinin karşıtı olarak hitap şekli olarak kullanılır, kadın-erkek ise cinsiyet belirtir. Bayan kelimesini kullananlar bunun daha kibar bir hitap olduğunu savunsalar da bu pek doğru gelmiyor bana çünkü eğer kibar olunacaksa “hanımefendi” daha iyi değil mi?

Bakınız kadınlar günü diyoruz, bayanlar günü değil, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü diyoruz bayanlar günü değil veya kadına karşı şiddet diyoruz bayana karşı şiddet demiyoruz.
Bayan mı demeli kadın mı?
Kadında hemfikiriz ama yukarıda girişte saydığım bir insana asla yakışmayacak sıfatlardan her hangi bir olmasın da ben bayana da razıyım.